سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش خبرنگار پیام طبیعت - محمود قلی زاده فزود: تمام آب‌های استان از ۳زیر حوزه فرعی به نام‌های حوزه ارس، بالهارود و قزل اوزن در نهایت به دریای خزر سرازیر می‌شود.
قلی‌زاده اضافه کرد: حوزه ارس به مساحت یک میلیون و ۲۴۵هزار هکتار، قزل اوزن به مساحت ۳۸۰هزار هکتار و حوزه بالهارود ۱۵۹هزار و ۸۰۰هکتار است.
وی اضافه کرد: اگر آب، خاک، پوشش گیاهی مرتع و جنگل مدیریت شود با آبخیزداری می‌توان جلوی سیلاب و فرسایش خاک را گرفت و هدف آبخیزداری هم این است که در نقطه‌ای که بارش وجود دارد با اقدامات سازه‌ای و غیرسازه‌ای بتوان جلوی سیلاب را گرفت.
 

اردبیل هم درگیر سیل و هم فرسایش خاک است/ فرسایش سالانه ۴۶تن خاک در استان
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل یادآور شد: الان مشکل عمده‌ای که ما در استان اردبیل با آن مواجه هستیم این است که هم درگیر سیل و فرسایش خاک هستیم به طوری که براساس مطالعات در حوزه سفیدرود که ۳۸۲هزار هکتار مساحت دارد، سالانه نزدیک ۱۴تن در هکتار، بالهارود ۱۹تن و ارس هم ۱۳تن فرسایش خاک اتفاق می‌افتد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل با بیان اینکه برای جلوگیری از تداوم این وضعیت، اجرای عملیات آبخیزداری در قالب عملیات بیولوژکی، مدیریتی و عملیات سازه‌ای بیش از پیش احساس می‌شود، اظهار کرد: طی سنوات گذشته و از بدو تشکیل اداره آبخیزداری در استان مطالعات تفصیلی درسطح ۴۶۸هزار هکتار از اراضی استان انجام شده و ۱۱۲هزار هکتار هم در حال مطالعه است.
به گفته قلی‌زاده، علاوه بر این طی سال‌های گذشته در حوضه‌های آبخیز استان عملیات اجرایی در سطح ۲۱۰هزار هکتار اجرا شده است.

ذخیره‌سازی سالانه ۲۴میلیون متر مکعب در سازه‌های آبی اردبیل
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل در پاسخ به سوالی در خصوص اقدامات انجام شده در زمینه آبخیزداری در استان اظهار کرد: طی سال‌های ۹۷-۹۹با استفاده از اعتبارات صندوق توسعه ملی برای اجرای ۱۸۵سازه با احجام ۱۳۶هزار و ۸۹۲مترمکعب اعتبار بالغ بر ۵۲۷.۵میلیارد ریال هزینه شده است.
به گفته این مقام مسئول، در بازه زمانی (۱۴۰۰الی ۱۴۰۲) تعداد ۸۹سازه کوچک و بزرگ آبخیزداری در اکثر حوضه‌های مطالعه شده اجرا شده که نقش موثری در کنترل سیل داشته و برای اجرای این سازه‌ها اعتباری بالغ بر ۸۷۰میلیارد ریال هزینه شده است.
قلی‌زاده ادامه داد: تاکنون بیش از ۹۴۰سازه مکانیکی در استان اجرا شده است که می‌تواند سالانه ۲۳.۷میلیون مترمکعب آب را در خود ذخیره‌سازی کند.
به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل ، این سازه‌ها منجر به نفوذ ۵.۹میلیون متر مکعب آب در سفره‌های زیر زمینی استان شده است.
وی اضافه کرد: از سایر آثار اجرایی پروژه‌ها می‌توان به طور متوسط به کنترل ۸۱۲هزار تن رسوب و جلوگیری و کنترل از ۱.۳میلیون تن فرسایش در سال اشاره کرد. از سوی دیگر و بر اساس برآوردها اجرای این طرح‌ها منجر به افزایش تولید ۱۴هزار تن پوشش گیاهی در حوضه‌های آبخیز شده است

هزینه تولید از طریق آبخیزداری ۲۰درصد هزینه تولید آب از طریق سدسازی است
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی آبخیزداری استان اردبیل گفت: عملیات آبخیزداری و آبخوانداری از ارزان‌ترین روش‌های استحصال آب است به طوری که بر اساس ارزیابی مشاوران وزارت نیرو هزینه تولید هر متر مکعب آب از طریق آبخیزداری حدود ۲۰درصد هزینه تولید همین میزان آب از طریق سدسازی است.
رضا قانع مقدم با بیان اینکه رسالت ذاتی آبخیزداری نفوذ آب باران و سیلاب به درون زمین است، اظهار کرد: ما بر اساس داده‌های مطالعاتی حوضه را جهت اجرا پیشنهاد کرده و درخواست اعتبار می‌کنیم اما باید توجه داشت که در این زمینه اعتبارات استانی قابل توجهی وجود ندارد و باید اعتبار از منابع مختلف (ملی، استانی) اختصاص یابد.
براساس این گزارش، طی سال‌های اخیر وقوع سیل خسارت‌های سنگینی به بخش‌های مختلف کشاورزی، ابنیه فنی، بافت شهری و روستایی وارد کرده است این در حالی است که با اجرای طرح‌های آبخیزداری امکان مهار و مدیریت خسارت‌های ناشی از سیل وجود دارد.
قانع مقدم در خصوص علل وقوع سیل گفت: تغییرات اقلیمی و تغییر الگوی بارش، از بین رفتن پوشش گیاهی و جنگل‌ها و مراتع، شدت بارش و شکل حوضه به عنوان علل و عوامل طبیعی سیل به شمار می‌رود.
وی در خصوص نقش عوامل انسانی در بروز سیل اظهار کرد: دخالت و سودجویی انسان جهت کسب درآمد و سود بیشتر در حریم، ورود دام بیش از ظرفیت مراتع توسط دامداران، شخم در جهت شیب، تجاوز به حریم رودخانه از طریق ساخت و ساز غیرمجاز و عدم لایروبی به موقع رودخانه‌ها و آبراهه‌ها و برداشت غیراصولی از مصالح رودخانه‌ای از مهم‌ترین علل بروز سیل به شمار می‌رود.